Kościół p.w. Nawiedzenia NMP

Kościół par. pw. Nawiedzenia NMP w Lubsku to najstarszy zabytek architektury w Lubsku. Wielokrotnie przebudowywany i remontowany posiada cechy stylu późnoromańskiego, późnogotyckiego i renesansowego.
Kościół został wzniesiony ok. 1250 r. w formie trójnawowej bazyliki z wieżą, przesklepionej kolebkowo. Został rozbudowany ok. sto lat później poprzez przedłużenie części prezbiterialnej. Podczas odbudowy po pożarze, w latach 1496-1517, budowli nadano późnogotycki kształt. Korpus główny poszerzono w kierunku północnym i przekształcono z układu bazylikowego na halowy. Elewację wschodnią zamknięto szczytem schodkowym, a we wnętrzu wprowadzono sklepienie sieciowe i gwiaździste oraz polichromię o tematyce biblijnej. W latach 1526-1945 świątynia należała do protestantów. Po pożarze w 1597 r. wieżę zwieńczono renesansową attyką. Po 1615 roku dostawiono zakrystię do prezbiterium. Kościół był kilkakrotnie poddawany remontom, m.in. w ciągu XVII i XIX wieku. W roku 1912 usunięto tynki. Poddany renowacji w latach 70. XX w. i w latach 2004-2005.
Kościół usytuowany jest w centrum Starego Miasta. Po jego wschodniej stronie znajduje się budynek ratusza, a po zachodniej - mieszkalna zabudowa śródrynkowa. Budowla jest orientowana. Jest to obiekt murowany z kamienia polnego, kostki granitowej i cegły, o rzucie prostokąta, z prosto zamkniętym prezbiterium o szerokości korpusu, zakrystią od północy oraz wieżą od zachodu. Kościół trójnawowy w układzie halowym, o masywnej bryle, nakrytej wysokim dachem dwuspadowym. Wieża o przysadzistych proporcjach zwieńczona attyką i hełmem w kształcie ostrosłupa. Przybudówki zamknięte dachami pulpitowymi. Wnętrze czteroprzęsłowej nawy głównej i trójprzęsłowego prezbiterium przekryte sklepieniem sieciowym. W nawach bocznych z murowanymi emporami występują sklepienia gwiaździste i sieciowe, w zakrystii krzyżowe, a w kruchcie wieży kolebkowe. Nieotynkowane elewacje są przeprute szerokimi oknami ostrołukowymi. Elewacja wschodnia zamknięta szczytem schodkowym ze sterczynami, artykułowanym blendami i zwieńczonym sygnaturką. W wieży mieści się romański portal uskokowy. Zachowało się wyposażenie z okresu renesansu - ołtarze, ambona i chrzcielnica. Ścianę wschodnią i południową oraz filar przy ambonie pokrywają średniowieczne polichromie. W wieży mieści się dzwon z 1728 roku.


Jest to najstarszy obiekt sakralny w mieście. Najwcześniejsza wzmianka o świątyni pochodzi z 1315 roku. W dokumencie tym jest jednak mowa o ufundowaniu kościoła w 1289 roku. Z tego wynika, że kościół został ukończony w II połowie XIII stulecia. Według źródeł staroniemieckich, kościół „stał już w roku 1106, gdy miasto otrzymało pierwszy przywilej od Margrabiego Łużyckiego”. W świątyni zachowały się: ołtarz główny, ambona i chrzcielnica. W dniu 13 lipca 1496 roku w mieście wybuchł pożar, który zniszczył kościół. Zostały zniszczone: dach i wnętrze. Zachowały się tylko mury. Świątynia była odbudowywana przez 20 lat. W 1589 roku wieża została rozbudowana oraz został zbudowany nowy ołtarz. W 1795 roku aptekarz Sternberg nakazał wybudować nowy chór do ufundowanych przez niego organów.
Z przełomu XV i XVI wieku pochodzi m.in. szczyt wschodniej fasady, w formie schodkowej, ozdobiony prostokątnymi, rozdzielonymi krzyżowo blendami, zakończony sterczynami i sygnaturką. Z epoki gotyku pochodzą także ostrołukowe okna oraz iglica, będąca zwieńczeniem wieży z XIII wieku. Renesansowa jest natomiast attyka ozdabiająca wieżę.

Opis w opracowaniu Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg

  • An Grabsteinen, die sich bis auch unsere Tage herübergerettet hanben, sind vorhanden:
  • In der Turmhalle rechts von Hauptzugang eine Grabplatte vom Jahre 1516 mit der am Rand umlaufenden Minuskelinschrift: „Im • xvi • ihar • am • g . . . . . en • freitag • ist • for • storben • der • gestrengen • festen • he . . . . . . . . . roder dem • got • genad“. Verstorbene ist als gewappnete Ganzfigur dargestellt, zu füßen das Rödersche Wappen.
  • Ein auf der anderen Eingangsseite angebrachter Stein zeigt über zwei am Fußende herausgemeißelten Wappen und den Textworten des 39. Psalm die Inschrift: „Ao 1590 DEN 10 APRILIS ZWISCHEN 2 VND 3 VHR KEGEN MORGEN IST DIE EDLE VIELEHREN TVGENTSAME FRAV KATHARINA GEBORNE JOPPELTIN HEINRICH VON GÖLNITZ AVF RUPPENDORF SELIGE NACHGELASSENE WITWE; IRIS ALTERS (?) JAHRE SELIGHLICH IN GOTT ENTSCHLAFEN WARTET SAMPT AVSERWAELTEN I. GOTT GLAEUBIGEN AM JVNGSTEN TAHGE EINER FRÖLICHEN AVERSTEHVNG”.
  • Eine dritte Grabplatte endlich ist in Innern der Treppe auf der Nordseite des Turmes eingemauertund dient laut Inschrift dem Andenken des im Sterbekleid und mit gefalteten Händen dargestellten, in Alter von von 6 Wochen am 23. Dez. 1610 entschlafen Söhnchens Hans des Balthasar von Kottwitz zu Sommerfeld. Während die zuerst gennannten Steine bis zum Jahre 1912 mit der Bildseite nach unten in der nördlichen Turmhalle als Fußbodenbelag dienten, lag dieser bis dahin hinter dem Altar.
  • Von zwei anscheinend ebenfalls aus der Kirche stammenden, jetzt aus dem Grundstück der Oberpfarre befindlichen Grabplatten, laßt die eine nur noch das Bildnis eines bärtigen Mannes erkennen, die andere diente dem Andenken des i. J. 1660 geborenen und 1717 verstorbenen Michael Homuth. Dem Zeitgeschmack entschprechend erkennt man über der Inschrift das Zeichen der Dreienigkeit und den Namen Jehowah in Hebräischer Schrift.
  • Ebendaselbst hängen zwei vielleicht auch aus der Kirche stammende Pastorenbilder. Die in Lebensgröße als Ganzfiguren in der zu ihrer Zeit üblichen Amtstracht dargestellten Geistlichen sind laut Inschrift Oberpfarrer Matthias Litzmann, geb. am 18. August 1662 zu Ruppin, gest. 17. Nov. 1737, sowie Oberpfarrer und Schulinspektor Martin Jockisch, geb. 30. April 1690, gest. 20. April 1751.

- Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg - Kreis Krossen – Herausgegeben vom Brandenburgischen Provinzialverband – Band VI - Teil 6 – Berlin 1921 -

Wnętrze kościoła w 1921 roku

Zdjęcia pochodzą z okresu, kiedy kościół należał do protestantów. W 1945 roku po przejęciu kościoła przez katolików, zlikwidowano pewne elementy architektoniczne we wnętrzu m.in. empory oraz usunięto epitafia.

  • Zdjęcie pochodzą z opracowania Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg - Kreis Krossen – Herausgegeben vom Brandenburgischen Provinzialverband – Band VI - Teil 6 – Berlin 1921

Płyta nagrobna rycerza † 1516

                         

Płyta nagrobna rycerze z 1516 roku. Minuskułowy napis brzmi następująco: „Im • xvi • ihar • am • g . . . . . en • freitag • ist • for • storben • der • gestrengen • festen • he . . . . . . . . . roder dem • got • genad“. Pojawia się także herb rodziny von Rödern.

Płyta nagrobna Kathariny von Gölnitz † 1590

                         

Płyta nagrobna Kathariny von Gölnitz zd von Joppelt, żony Heinricha von Gölnitz z Pościć koło Żar, zmarłej 10 kwietnia 1590 roku. U dołu znajdują się herby rodzin von Gölnitz oraz von Joppelt.
Treść inskrypcji jest następująca: „Ao 1590 DEN 10 APRILIS ZWISCHEN 2 VND 3 VHR KEGEN MORGEN IST DIE EDLE VIELEHREN TVGENTSAME FRAV KATHARINA GEBORNE JOPPELTIN HEINRICH VON GÖLNITZ AVF RUPPENDORF SELIGE NACHGELASSENE WITWE; IRIS ALTERS (?) JAHRE SELIGHLICH IN GOTT ENTSCHLAFEN WARTET SAMPT AVSERWAELTEN I. GOTT GLAEUBIGEN AM JVNGSTEN TAHGE EINER FRÖLICHEN AVERSTEHVNG”.

Płyta nagrobna Barbary Puchner

Płyta nagrobna Barbary Puchner, bez datowania.

Inne zabytki Lubska
w obiektywach Danuty i Marka Juszczuk

                         
                         

Zamknij okno